Birinci bölümde, Kadir Has Üniversitesi tarafından hazırlanan Türkiye Eğilimleri 2020 anketinin Siyasi, Etnik, Dini Yapı, Türkiye’nin Sorunları, Siyaset başlıklarını incelemiştik. Bu bölümde, Seçimler, Ekonomi, Dış Politika başlıklarını incelemeye çalışacağız.
Özetle;
- Bir önceki seçimlerde oy verenler arasında %67 seviyesinde katılımcı verdikleri oydan memnun.
- Bugün seçim olsa Cumhur İttifakı %48.3 oy oranına sahip.
- AK Parti seçmeni ile MHP seçmeni oyları paylaşıyor. Bunun yanında CHP seçmeni İYİ Parti seçmeni oyları paylaşıyor. HDP, kendi partisi dışında CHP’ye oy veriyor.
- Seçmen ittifak siyasetini onaylıyor.
- İdeal cumhurbaşkanında erdemler ve tecrübe olmalı. Herhangi bir kimlikle ön plana çıkan bir cumhurbaşkanı ideal olarak kabul edilmiyor.
- Recep Tayyip Erdoğan %42,7 oy oranına sahip. Bunun yanında %30’luk oy oranına sahip seçmen grubu Recep Tayyip Erdoğan’ı hiçbir şekilde desteklemiyor.
- Enflasyon, Türk lirasının değer kaybetmesi, işsizlik en önemli ekonomik sorunlar olarak görülüyor.
- Tasarruf yapma oranı %3’lerde. Tasarruf yapan grup altın ya da döviz yönünde tasarruf yapmayı tercih ediyor.
- Merkez Bankası’nı bağımsız olduğu düşünülmüyor.
- Dış politikada hükümete destek yükselirken, sınır dışı operasyonlara destek düşüyor.
- Dış politikada işbirliğini merkez-doğu ekseni yerine batıya doğru kayması gerektiği düşünülüyor. Buna paralel olarak AB ve NATO üyeliği destekleniyor.
- Dışarda tehdit olarak görülen birinci ülke ABD görülürken, bu yönde düşünme düşme eğiliminde.
- Müttefik olarak Azerbaycan, KKTC ve Gürcistan görülüyor. Gürcistan yükselme eğiliminde.
- Suriye politikasını başarılı görme yükselirken, Esad hükümeti ile uzlaşıya sıcak bakmıyor. Ayrıca, Suriyeli göçmenlere bakış açısı olumsuz.
- Genel olarak Türkiye’de göçmenlerin yaşanması istenmiyor.
Detaylar…
Seçimler
Ankete katılanların 24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçimi’nde partilere verdikleri oy dağılımı şu şekilde:
- AK Parti %42
- CHP %25
- HDP %11.5
- MHP %10.7
- İYİ Parti %10.6
Aynı şekilde 31 Mart 2019 İl Genel/Büyükşehir Belediye Meclisi seçiminde partilere verdikleri oy dağılımı şu şekilde:
- AK Parti %42.5
- CHP %28.3
- HDP %9.9
- İYİ Parti %9.9
- MHP %9.1
Görüldüğü üzere ankete katılanların oy dağılımı ile Türkiye Geneli oy dağılımı hemen hemen yakın seyrediyor. Buna göre katılımcılara oy verdikleri partiden memnun olup olmadığı sorulmuş. Verilen cevaplara göre %67‘sinin memnun olduğu görülüyor. Bunun yanında %12.7‘sinin memnun olmadığı %20.3‘ün ise ortada cevap verdiği görülüyor.
Bugün Seçim Olsa
Bu gün seçim olsa aynı partiye oy vereceklerin oranı ise %90‘lar seviyesinde. CHP’ye oy verenlerin %6.8‘i ise CHP dahil hiçbir partiye oy vermem şeklinde cevap vermiş. Bu cevap MHP’de %7.4 olarak karşımıza çıkıyor. Baz alınan sayılara bakıldığında CHP seçmeninde oy vermeme eğilimi yüksek olarak karşımıza çıkıyor.
Kendi oy verdiği parti dışında başka hangi partiye verirsiniz cevapları ise şu şekilde:
- AK Parti seçmeni ile MHP seçmeni oyları bölüşüyor.
- CHP seçmeni ile İYİ Parti seçmeni oyları bölüşüyor.
- HDP seçmeni CHP’ye kayıyor.
Bu da ittifak siyasetinin kabul gördüğünü gösteriyor. Genel itibariyle baktığımıza Milliyetçi-Muhafazakar seçmen karşısında Sosyal Demokrat-Seküler çizgide bir seçmen kitlesinin oluştuğunu söylüyor ki ilk baştaki kendinizi hangi siyasi kimlikte görüyorsunuz sorusuna verilen cevaplarla örtüşüyor.
Bugün hangi partiye oy verirsiniz sorusuna karasızlar dağıtılınca aşağıdaki oy oranları çıkıyor:
- AK Parti: %38.3
- CHP: %27
- İYİ Parti: %11.8
- HDP: %10.8
- MHP: %10
İdeal Cumhurbaşkanının Sahip Olması Gerektiği Düşünülen Özellikler
Ankete katılan katılımcıların %50‘den fazlası genel itibariyle belli kimlik sahibi olandan ziyade tecrübe ve siyasi yetkinlikler açısından ön planda özelliklere sahip bir cumhurbaşkanı istiyor:
- Dürüst ve ahlaklı olması %74.8
- Halk ile iç içe olması %69.5
- Siyaseten tarafsız olması %61.4
- Yüksek mahkeme becerisine sahip olması %61.8
- Bürokrasi tecrübesi %60.5
- Başarılı bir siyasi geçmişi %59.8
- Başarılı bir iş geçmişi %56.4
Erkek ya da kadın olması, müslüman olması, milliyetçi olması, Türk kökenli olması gibi belli bir kimliğe sahip özelliklerde cumhurbaşkanı isteyenlerin oranı %50‘nin altında olarak görülüyor.
Bugün Cumhurbaşkanlığı seçimi olsa kime verirsiniz oranları ise şu şekilde:
- Recep Tayyip Erdoğan %42.9
- Selahattin Demirtaş %10
- Kemal Kılıçdaroğlu %9.7
- Meral Akşener %9.2
- Ekrem İmamoğlu %8.6
- Mansur Yavaş %5.5
Kesinlikle oy vermem sorusunun cevabı ise şu şekilde:
- Recep Tayyip Erdoğan %30.7
- Selahattin Demirtaş %26.5
- Hiç biri %27
Bu sonuçlara göre Recep Tayyip Erdoğan, cumhurbaşkanı olarak yüksek oranda istenmekle birlikte bir kesim tarafından hiçbir şekilde desteklenmiyor. Buna karşı desteklemeyen kitlenin ortak bir adayda uzlaşmadığı da görülüyor. Kesinlikle oy vermem sorusundaki hiçbir cevabı ise adayların kemik kitlesini gösteriyor.
Kabaca ifade etmek gerekirse; Recep Tayyip Erdoğan’a oy vermem diyen %30.7‘lik seçmeni çıkarınca ve %11.5‘lik her halükarda oy veren seçmenle birlikte Cumhurbaşkanı seçilebilmesi için %57.7‘lik seçmenden %38.5‘inin oyunu alması gerektiği anlaşılıyor. %31.4‘ü oy vereceğini söylüyor. Bu durumda, bu anket sonucuna göre bugün seçim olsa kendi seçmeni dışında %7.1‘lik yeni seçmen kazandığında cumhurbaşkanı olabiliyor.
Ekonomi
Ankete katılan katılımcılar bulundukları ekonomik durumu kötüye yakın olduğunu tanımlıyor. Temel nedeni olarak %22.4 ile hükümet politikaları, ardında %14 ile Merkez Bankası politikaları, %13.9 ile faizlerin yüksek olması olarak görüyor. Türkiye ekonomi açısından en önemli görülen unsurlar ise şu şekilde:
- Enflasyon yüksekliği %80
- Türk Lirasının değer kaybetmesi %79.7
- İşsizlik %78.4
- Dış borçlar %78.4
- Gıda ürünleri fiyatlarında yükseklik %77.5
Katılımcıların tasarruf yapma oranı 2019’a göre %4.4‘ten %3.6‘ya düşmüş. Tasarruf değerlendirme yöntemi ise dövize doğru kaydığı görülüyor. Bunun yanında altın da tercih ediliyor. Borsada değerlendirme 2019’da %8.7 iken 2020’de %4.9 olmuş.
%24 oranında katılımcı, Merkez Bankası’nın bağımsız olduğunu düşünürken geri kalanlar ise bağımsız olduğunu düşünmüyor. %42.7‘si ise ne bağımsız ne bağımsız değil cevabı vermiş.
Dış Politika
Hükümet dış politikalarını başarılı bulma derecesi yükselme eğiliminde 2019’da %28.5 olan başarı derecesi, 2020 yılında %46.5 seviyesine gelmiş. 2020 yılına genel itibariyle baktığımızda, Libya meselesini, Azerbaycan-Ermenistan gerilimini düşünerek bu okumanın yapılması gerektiği düşünülmeli.
Türkiye’nin dış politikada işbirliği yapması gerektiği düşünülen ülkelere bakıldığında, merkez doğudan, batıya doğru bir kayma olduğu gözleniyor. Bunun yanında birinci ülke ABD‘de, Türkiye için tehdit oluşturma algısında düşme görülürken, İsrail, Ermenistan, Fransa, İngiltere, Almanya yükselişte.
Katılımcıların çoğunluğu sorun yaşanan ülkelerle ilişkileri düzeltmek için çaba göstermelerini gerek görmüyor. Hangi ülkeyi müttefik olarak değerlendirdiği sorusunda ise %57.8 ile Azerbaycan birinci sırada, ardından %40.5 ile KKTC geliyor. Geçen yıla oranla yükselişe geçen Gürcistan %39.3 ile üçüncü yer alıyor.
Türkiye’nin AB Üyeliğini Destekleme ve NATO Üyeliği Durumu
Genel itibariyle katılımcıların %52.8‘i AB üyeliğini destekliyor. Bununla birlikte HDP ve MHP seçmeninin %54‘ü AB üyeliğini desteklemiyor. AK Parti, İYİ Parti ve CHP ise %50‘nin üzerinde AB üyeliğini destekliyor. Aralarında CHP seçmeni en çok destekleyen seçmen kitlesine sahip olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıca katılımcıların %48‘i Türkiye’nin NATO üyeliğini önemli görüyor. Bu da katılımcıların ülke dış politikasının batı çizgide olmasını istediğini gösteriyor.
Hükümetin Suriye politikalarını başarısız görmede düşüş var. Geçen yıllara göre bakıldığında başarılı görme eğiliminde yükselme var. Bunun yanında Esad hükümeti ile görüşülmesine destek düşüyor. Hayır, görüşülmemeli diyenlerin oranı %45.8. Buna paralel olarak Suriyeli sığınmacılardan çoğunluk memnun değil. Neden olarak işsizlik sebebi, ayrımcılık yapıldığı, tüketim davranışları gibi sebepler gösterilmiş. Ayrıca göçmenliğe bakış açısı olumlu değil. Türkiye’nin göçmen alımına son vermesi gerektiğini, mevcut göçmenlerin de ülkelerine geri gönderilmesini istiyor.
Yabancı ülkelerde asker bulundurmasına destek düşüyor. 2016 yılında %48.1 olan oran 2020 yılında %31.3 seviyelerine düşmüş. Buna ek olarak sınır ötesi operasyonları desteklemede yine düşüş var. 2017’de %56.4 olan oran 2020 yılında %38.2 seviyelerine gerilemiş. Genel itibariyle baktığımızda katılımcılar dış politikada hükümeti desteklerken, Türk askerinin sınır dışına çıkmasını istemiyor.
Bir sonraki bölümde Kürt Sorunu, Terör, Sosyo-kültürel Göstergeler, Koronavirüs’e Bakış başlıklarını inceleyeceğiz. İlerleyen günlerde sosyohendis.com websitesinde bulabilirsiniz.
