Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), 2020 yılının Temmuz ayında Mars’a Perseverance uzay aracını göndermişti. 30 Temmuz 2020 tarihinde dünyadan fırlatılan uzay aracı 7 aylık bir süre sonunda 18 Şubat 2021 TSİ saat 23:55’te Jezero Krateri’ne başarılı bir iniş gerçekleştirdi. Mars’tan gelen ilk bilgiler araştırmacılara Salda Gölü’nü hatırlattı.
NASA Earth resmi twitter hesabından paylaşılan bilgiye göre Salda Gölü’ne ait dört temel özelliğin, Perseverance ekibi tarafından Jezero Krateri çevresinde bulunması umuluyor.
The #CountdownToMars is on! We can hardly believe that the @NASAPersevere rover is just ONE day from touching down in Jezero Crater.
NASA Earth (@NASAEarth) February 17, 2021
No one has set foot in the crater, but we have some ideas of what to expect thanks to Lake Salda in #Turkey. https://t.co/x2MdicoEmX pic.twitter.com/2EpqAZctDn
Bu açıdan bilim insanları, kraterde bulunan örnekleri dünyada Salda Gölü yakınlarında gözlemleme şansı bulabilecekler. Peki, Jezero Krateri’nde olan Salda Gölü yakınlarında yer alan dört temel benzerlik nelerdir? Şimdi onları inceleyelim.
1. Taş Çeşitliliği
Koyu tonlu ve açık tonlu çökeltilerin Salda Gölü kıyılarında ve çevrelerinde yoğun olarak görülüyor. Araştırma ekibi, çeşitli karbonat karışımına sahip taşların bir benzerinin Jezero Krateri çevresinde bulmayı ümit ediyorlar.
2. Mikrobiyalitler
Salda Gölü çevresi karbon ve magnezyum zengini taş yapısına sahip olması nedeniyle zamanla hidromanyezit çökeltiler meydana gelmiş. Bu çökeltiler, belirli bakterilerin yaşam alanına ev sahipliği yaptığı için mikrobiyalit adı verilen yapılara dönüşmüştür. Bu da Salda Gölü çevresinde sıkça görülen bir doğal oluşumdur. “Canlı taş” diyebileceğimiz mikrobiyalitlerin görünümüne benzer taşlar da Jezero’da mevcut. Bu da Perseverance uzay aracının yapacağı incelemelerde Mars’ta canlı var mı sorusuna cevap bulmaya yardımcı olacaktır.
3. Deltalardaki Kaya Yatakları
Perseverance ekibi, Salda Gölü’nün oluşumunu katkı sağlayan deltalar ve deltalardaki kaya yatakları ile ilgili, Jezero Krateri yakınlarında oluşan deltaya benzediğini ve içerisindeki kayaçların benzer şekilde oluştuğunu düşünüyor. Bu açıdan Salda Gölü’ndeki alüvyon deltalarındaki taşların nasıl yerleştiğini incelemek, Jezero’daki delta hakkında yakından bilgi verebilir.
4. Yeraltı Su Kaynakları
Yeraltı su kaynakları ve çamur oluşumu bakterilerinin yaşam alanı olduğunu gösteriyor. Bu yapıyı Salda Gölü çevresinde görmek mümkün. Jezero’da yapılan daha önceki araştırmalarda kraterin çevresinde su göletleri ve yeraltı su sızıntıları oluştuğu tespit edilmişti. Buradan yola çıkarak Perseverance uzay aracı, biyolojik bir iz bulmaya çalışacak.
NASA, Jezero Krateri’nin Salda Gölü’ne benzerliğini Perseverance uzay aracını Mars’a gönderdiği gün yine NASA Earth resmi twitter hesabından paylaşmıştı. Uzay aracının Mars’a inmesiyle Burdur’da yer alan Salda Gölü tekrar gündem oldu. Türkiye Ay 2023 projesini açıklamasıyla birlikte Mars ile tekrardan gündeme gelmesi sevindirici bir haber. Elbette dünyada Salda Gölü’ne benzer bir çok coğrafi oluşum mevcut. Bunun yanında NASA’nin Türkiye’yi seçmesi, Türkiye vatandaşlarının uzaya ilgisinin olduğunu gösteriyor ki Türkiye’den uzaya gönderilen isim sayısından bunu anlayabiliyoruz. Umarım, böyle bilimsel gelişmeler siyasi gerilim malzemesi olmaz.
