“Hemen Şimdi” Ekonomisi veya İngilizce ifadesiyle “Right Now Economy“, farkında olmadan etrafımızı sarıyor. “Hemen Şimdi” ekonomisine doğru giderken algılar, yönelimler değişiyor. Buradaki en önemli etken ise zamanı sıfırlamak. Zamanı sıfırlayarak ekonomik bir değer üretmek mümkün mü?
İçimizdeki “Hemen Şimdi” Arzusu
Tom Hanks’in oynadığı Yeni Hayat (Cast Away) isimli filminde şu şekilde bir replik vardır: “Zaman mefhumunu kaybetme günahını işleyemeyiz.” Bunu söyledikten sonra gelen kargonun içerisinde çıkardığı kronometreyi göstererek, 82 saatin bir kargo için rezalet olduğunu belirtir. Hem de 90’larda Amerika’dan Rusya’ya gelen bir kargo için bunu ifade eder.
Ekonomide en önemli etkenlerden biri zamandır. Motorun arıza yapması nedeniyle üretim bandının durması sonucu günlük üretim miktarı düşer. Üretimin durması ne kadar uzun sürerse ekonomideki kayıp o kadar büyür. Bunun için işletmeler veya fabrikalar bu süreyi sıfırlamak veya sıfıra yakın tutmak isterler. Şimdi bunun da ötesinde “hemen şimdi” ekonomisi konuşuluyor.
“Hemen Şimdi” Ekonomisi Nedir?
“Hemen Şimdi” ekonomisi, dijital altyapıya sahip bir sistem içerisinden ürünü hemen tüketiciye ulaştıran bir ekonomidir. İhtiyacın olan ürünü “hemen şimdi” sunan bir ekonomik modelden bahsediyoruz. Eskiden mp3 çalar içerisinde hafızadaki müziğe ulaşabilirken, şimdi bulut tabanlı müzik platformları ile istediğin müzik parçasını istediğin zaman ulaşabiliyorsun. İşte bu “hemen şimdi” ekonomisine bir örnek.
Bugün, bilgiye ulaşmak istediğimizde arama motorlarına giriyoruz. Gündemde yer alan popüler haberlerdeki son dakika gelişmeleri öğrenmek için Twitter kullanıyoruz. Facebook, Instagram vasıtasıyla aile içi gündemden haberdar oluyoruz. Bunların hepsi bir ekonomik değer oluşturduğu gibi “hemen şimdi” ekonomisinin uygulandığı mecralar olarak karşımıza çıkıyor.
Kripto Paralar ve Hemen Şimdi Ekonomisi
Bunu daha da genişletebiliriz. Bugün kripto paraların bu kadar popülerleşmesinin altında yine “hemen şimdi” ekonomisi yatmaktadır. Klasik anlamda vatandaş yatırım yapmak istediğinde bunu belirli şartları ve belgeleri vardır. Bu şartları ve belgeleri karşılamadan yatırım yapamazsınız. Buna karşın kripto para yatırımı yapmak isteyen birisi sadece bir e-posta adresiyle yatırım yapabiliyor.
Bu ekonomik modelde merkeziyetsizlik söz konusu olduğu için bürokratik işlemler yoktur. Bu zaman mefhumunu kısaltıyor. Instagram’da birisinin üzerinde gördüğün elbiseyi satın almanın bir parmak dokunuşuyla gerçekleştiğini düşünün. “Hemen şimdi” ekonomisi, böyle bir şey sunuyor. Kalp ritmini düzenli takip eden akıllı saatin, ritim bozukluğunu anladığında sana doktor randevusu aldığını düşün. Buraya doğru giden bir ekonomik model bizi bekliyor.
Hayatın Tüm Ünitelerinde Hemen Şimdi Ekonomisi
Hemen şimdi ekonomisi, sadece alışveriş endeksli bir yapı değil. Eğitimden adalete hayatın tüm ünitelerinde son kullanıcı odaklı bir model sunan bu ekonomi, tüm yapılara uyaralanabilen bir dijital altyapı ile geliyor. Uçtan uca dijital bir beceri istiyor.
Bu açıdan önümüzdeki yıllarda dijital okur-yazarlık kavramı önem kazanacaktır. Temel bilgisayar bilgisinden öte bilgi teknolojileri çalışma mantığı, kişisel veri, dijital ortamda kabul edilen sözleşme gibi konuların konuşulduğu bir gelecek bizi bekliyor. İçimizdeki “hemen şimdi” arzusu bu geleceğin yakın olduğunu gösteriyor. Yazıyı Tom Hanks’in Yeni hayat filmindeki bir repliğiyle bitiriyorum.
Zaman hiç acımadan biz hükmeder. Ateş gibidir. Bizi yakabilir de ısıtabilir de.
Yeni Hayat (Cast Away) filminden
